Sanatta Eğitim

🎨 SANAT EĞİTİMİ

Güzel Sanatların Eğitimdeki Rolü ve Önemi Üzerine Akademik Bir İnceleme

Bayram Akdoğan - Sanat Pedagojisi ve Estetik Eğitim

Sanat Eğitimi

İnsanı eğitmede veya biçimlendirmede güzel sanatların çok önemli bir yeri vardır. Güzel sanatlar, sadece ferdin heyecanlarını inceltmeye, duygularını yüceltmeye yaramakla kalmaz, cemiyetlerin de birlik ve bütünlük içinde gelişmesine ve orijinal bir milli zevk etrafında toplanmasına vesile olur. İşte bu sebepledir ki, her milletin hayatında güzel sanatlar eğitimi çok önemli bir yer tutar. Bunun için devlet bütçesinden büyük tahsisat yapılır. Ülkelerin milli eğitimi planlanırken, pedagoglar, ilim kadar, ahlak kadar estetiğin de programlarda yer almasını isterler.

Eğitim psikologları, güzel sanatların ferdin kendini ifade etmede oynadığı rolü belirtirlerken, eğitim sosyologları, cemiyetin yoğrulmasında güzel sanatların veya estetiğin önemini ortaya koymaya çalışırlar. İnsan eğitimi başlı başına bir sanattır. Onun herhangi bir sanat dalında eğitimi ise, sanat içinde sanattır diye düşünüyoruz. Bu bakımdan insanın, sanat dallarından birisinde eğitilmesi olayı çok hassas, ciddi ve önemli bir hadisedir.

Sanat zorlamayla olmaz ve zorla öğretilmez. Tolstoy'un da dediği gibi sanat gönülle öğrenilir. Sanat insanın içinden kaynayarak gelir. Çoğu zaman gençlik yıllarında herhangi bir sanat dalında eğitim görmemiş fakat bunun eksikliğini sonradan fark etmiş olan aileler, çocuklarını -ilgisi olsun olmasın- ille de bir sanata yöneltmek isterler. Tabii ki ailenin veya birilerinin zoruyla olan bu ilgi de fazla devam etmez. Başkasının isteğiyle sanata yönelen bir kimsenin başarılı olması da çoğu zaman mümkün değildir.

Çünkü sanat, zorlama ile veya dış etkiyle olmaz. Sanat içten gelen ve fedakarlık isteyen bir iştir. Bu bakımdan Tolstoy: "Şunu hiç unutmamalıdır ki, sanat, bir fedakarlık abidesidir. Eğer siz fedakarlık yapmaya hazır değilseniz, sanatla uğraşmayın" derdi.

Güzel sanatlar eğitiminde, eğitim ve öğretim kadrosunun oluşturulması da çok önemlidir. Genç kabiliyetler, kendilerine rehberlik edecek her yönüyle güçlü kadrolara muhtaçtırlar. Güzel sanatlar, usta-çırak ilişkileri içinde gelişir. Bu diyaloglarda ustanın tecrübe ve şahsiyeti kadar, çırağın kabiliyet ve şahsiyeti de önemlidir. Usta, çırağı bir mukallit olarak yetiştirmez, ona bizzat kendini keşfettirir.

Aslında en iyisi, genç kabiliyetleri değişik zamanlarda, değişik ustaların terbiyesine vermek daha yararlıdır. Unutulmaması gereken önemli bir husus, güzel sanatlar eğitiminde taklit ve kopyanın zararlı olduğudur. Walt Disney'in atölyelerinde bu stilde çalışan ve sürekli Mickey fare resimleri yapan binlerce zanaatkarın olduğu söylenmektedir.

Sanat hem teorik ve hem de pratik olarak bilindiği zaman olgunluğa ulaşır. İstisnaları olmakla birlikte, günümüzde bazı sanatçıların teoriyi, bazılarının da uygulamayı bilmedikleri bir gerçektir. Bu tip sanatçıların her ikisi de eksiktir. Gerçek sanatçı, sanatının teorisini de pratiğini de bilen kişidir. Aslında sanatsal duyarlılığa sahip olmak içten gelen bir yetenektir.

Sanat yanlış amaçlar için kullanılırsa, bu durumda sanatın faydasından değil de zararından bahsetmek gerekir. Sanat için, "güzelliğin tasviridir" diyenler vardır, gerçekte de öyledir. Bütün sanat eserlerinde güzel şeyler ortaya konulmaya çalışılır. Sanatta "güzel", her yerde var olduğunu gösterdiğimiz iç değer ilkesine göre aranmalıdır.

Bu "güzel", bize birçok vesile ile faydalı olan iç gereklilik ve büyüklük açısından değerlendirilmelidir. Bu arada güzellik mefhumunun kişiden kişiye çok değişken olduğunu unutmamak gerekir. Çünkü birçoklarının anlamadığı nokta, sanatta yücelik için gerçek estetiğin şart olduğudur.

Tolstoy, sanatla ilgili birkaç genel tespit ileri sürmektedir: Birincisi, sanat, hayvanlar dünyasının dışında ortaya çıkan bir kavramdır. İkincisi, sanat, insan tarafından hissedilen, algılanan duygu ve düşünce zincirinin ahlak kuralları çerçevesinde tasviri veya resmidir. Üçüncüsü, sanat evrensel bir dil olarak insanları birleştirir ve ortak değerler etrafında toplar.

Sonuç olarak, sanat eğitimi sadece teknik beceri kazandırma değil, aynı zamanda estetik duyarlılık geliştirme, yaratıcılığı körükleme ve kişilik gelişimine katkıda bulunma sürecidir. Bu nedenle sanat eğitimi, bireyin hem kişisel gelişimi hem de toplumsal uyumu açısından vazgeçilmez bir unsurdur